هوای گرم و شرجی در مناطق جنوبی به خصوص در بنادری نظیر گناوه همراه با رطوبت بالا که از اواسط بهار شروع میشود و تا زمانی که بارندگی و تغییرات جوی حاصل نشده تداوم آن بسیار سخت و طاقت فرسا است
مردم ساحل نشین کشور از جمله شهرستان گناوه در نیمه دوم شهریور ماه برای طلوع ستاره سهیل که همراه با تغییرات جوی و به خنک شدن هوا تا حدودی می انجامد لحظه شماری میکنند و متعقدند پایان مهمانی شرجی و گرمای هوا فرا رسیده است.
سهیل نامی عربی بوده و در کاربرد به معنای درخشان است که قدیمیان درباره آن میگفتند ستارهای است در جانب جنوب که اهل یمن نخست آن را میبینند.
همزمان با طلوع ستاره سهیل مردم شهرستان گناوه به زبان محلی میگویند “تک گرما اشکسته” میشود یعنی شدت گرمای هوا کاسته شده است.
مردم این دیار معتقدند که ستاره سهیل پانزده شهریور هر سال ابتدا در کشور یمن طلوع میشود و سپس در سرتاسر شهرهای ایران با یک فاصله زمانی کم مشاهده خواهد شد و بر اثر این رخداد جوی همزمان ابر و باد و باران منطقه را فرا میگیرد و به اصطلاح محلی ” به آن ” غرو پف سهیل” نیز میگویند.
اشعار و سروده های محلی برای ستاره سهیل در این مناطق وجود دارد که میتوان به شعری از مرحوم فایز از بزرگترین دوبیتی سرایان ایرانی اشاره کرد که چنین بیان میکند ” سهیل اندر یمن بلغار سوزد، دل من از فراق یار سوزد، سهیل اندر یمن سالی به یکبار، دل من ساعتی صدبار سوزد
زنده یاد فرج الله کمالی از شاعران مطرح استان بوشهر هم در خصوص ستاره سهیل چنین سروده ” جون سیر واویدمه، شرجی و گرما کشتمه، ای سهیل دل گتو، امسال کی میخوای بیای.
به زبان محلی به این ستاره “دم خونه گرو” یعنی ستارهای که در خانهها را میگیرد و مشاهده میشود و نظرها را به خود جلب میکند میگویند.
باتوجه به اینکه این ستاره از سمت قبله طلوع میشود و ارتفاع آن از سطح زمین هم کوتاه تر از بقیه ستارگان است، در خانههای قدیمی به لحاظ اعتقادی که گذشتگان داشتند بیشتر رو به قبله ساخته و باز میشد تا آن را مشاهده کنند.
در باور مردم قدیم گناوه ستاره سهیل از اهمیت بالایی برخوردار بوده است و قبل از اینکه رخ خود را نمایان کنند آداب و رسومی بخصوصی بجای میآوردند.
آنها اعتقاد داشتند که با تهیه مقداری خاک به نام گل سهیلی و خیساندن و مالیدن آن به در خانه، فرزندان و زندگی آنها و حتی دامهای آنها از بلا و سختیها دور و محفوظ خواهد ماند.
مردم محلی این دیار قبل از طلوع ستاره سهیل ، مقداری خاک مخصوص در چالهای جمع آوری میکردند تا در زمان مشاهده این ستاره ، نور سهیل به آن برسد و بعد خاک را با آب خیس میکردند و به لباس های فرزندان خود و حتی شاخ ، پشم و گلههای دام و چاههای آب زندگی خود می کشیدند تا از بیماری و خطرات حفظ شوند.
شهرستان ساحلی گناوه در شمال استان بوشهر واقع است و مردم این منطقه برای رهایی از گرمای طاقت فرسا که بیش از نیمی از سال با آن گریبانگیر هستند، باید در این مدت از وسایل سرمایشی شبانه روزی استفاده کنند.
Tuesday, 3 December , 2024